WIELCY KRESOWIACY - KAZIMIERZ ORKUSZ
22 LIPCA 1906 ROKU OSTROWCZYKU, W POWIECIE TREMBOWELSKIM URODZIŁ SIĘ KAZIMIERZ ORKUSZ, KAPŁAN ARCHIDIECEZJI LWOWSKIEJ, KANONIK HONOROWY KAPITUŁY KATEDRALNEJ W GDAŃSKU.
Był nieugiętym, prawym kapłanem. W czasie komuny aresztowany. W swych wspomnieniach opisał bez zakłamania wypędzenie Polaków z kresów wschodnich, okrucieństwo ukraińskich nacjonalistów.
Zmarł w wieku 100 lat, 22 października 2006 roku w Gdyni. Spoczywa na cmentarzu Łostowickim w Gdańsku-Wrzeszczu.
Kazimierz Orkusz urodził się 22 lipca 1906 roku Ostrowczyku, w powiecie trembowelskim. Pochodził z zubożałej szlachty małopolskiej herbu „Leszczyc”. Był synem Józefa i Władysławy z d. Domańskiej. Miał troje rodzeństwa. Rodzice w 1918 roku wyemigrowali „za chlebem” do Bębnówki Wielkiej, położonej wówczas 50 kilometrów za Zbruczem będącą wówczas w Rosji. Tam ojciec JKazimierza pracował w majątku Artura Zaremby Cieleckiego w Porchowej k. Buczacza i w Hadyńkowcach k. Czortkowa, jako robotnik leśny. W 1908 roku Kazimierz przyjechał do rodziców w Bebnówce. Tam spędził dzieciństwo.
W 1918 roku z rodziną wrócił do Ostrowczyka i rok później podjął naukę w Państwowym Gimnazjum Męskim w Trembowli. Po uzyskaniu matury w 1927 roku wstąpił do seminarium duchownego we Lwowie i rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W tym czasie otrzymał powołanie na przeszkolenie wojskowe w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 10 w Gródku Jagiellońskim. Po roku wrócił do seminarium. 24 czerwca 1934 roku przyjął święcenia kapłańskie w Katedrze Lwowskiej z rąk abp. Bolesława Twardowskiego. Po święceniach został katechetą w Jagielnicy k. Czortkowa. Po dwóch latach był kolejno administratorem w Sidorowie k. Husiatynia, Krowince k. Trembowli i Wołczuchach k. Gródka Jagiellońskiego. 16 maja 1945 roku w ramach ekspatriacji przyjechał do Koźla na Opolszczyznę, gdzie w gimnazjum i liceum uczył łaciny, matematyki, geografii. Był też spowiednikiem sióstr zakonnych i harcerzy. W 1949 roku wyjechał do Gdańska, gdzie był wikarym w kilku parafiach oraz kapelanem szpitala wojewódzkiego, kolejowego i wojskowego. W 1952 roku został posądzony o „współpracę z wywiadem amerykańskim” i aresztowany. Nie udowodniono mu winy. W 1953 roku został administratorem, a następnie proboszczem parafii pw. św. św. Anny i Joachima w Gdańsku Letniewie. Zmarł w wieku 100 lat, 22 października 2006 roku w Gdyni. Spoczywa na cmentarzu Łostowickim w Gdańsku-Wrzeszczu.